مرزها و چارچوبهای فعالیت آنلاین کودکان و نوجوانان
قسمت دوم:
در قسمت گذشته در خصوص مزایا و معایب شبکههای اجتماعی صحبت کردیم، در این قسمت چند راهکار ارائهشده تا چارچوبهای مشخص و مرزبندی شده در مورد استفاده از فضای آنلاین برای فرزندانتان داشته باشید:
حریم خصوصی:
- به فرزندانتان یاد دهید که اطلاعات شخصی خود و خانواده را بهراحتی در فضای آنلاین منتشر نکند.
- به آنها یاد دهید که اکانت شبکههای اجتماعیشان را در حالت «پرایوت» (خصوصی) قرار دهند و درخواست فالوی هرکسی را بدون شناخت قبول نکنند.
- در مورد به اشتراک گذاشتن برخی موارد حتماً با آنها صحبت کنید.
- در مورد بچههای کوچک اگر دسترسی به شبکههای اجتماعی دارند، به آنها آموزش دهید که او حق ندارد رمز عبور شبکههای اجتماعیاش را در اختیار دیگران قرار دهد.
- در مورد نوجوانها هم به آنها یادآوری کنید که چه مواردی را حق ندارد که به اشتراک بگذارد؛ برای مثل نشان دادن بیپروای اندامها، پخش مستقیم فعالیتهای روزمرهاش بدون برنامهی مشخص و انتشار تصاویر و ویدئو از فضاهای خصوصی خانوادگی مواردی هستند که بهتر است با آنها صحبت کنید و محدودیتهایی اعمال کنید.
تنظیمات امنیتی:
تمام رسانههای اجتماعی بخشی به نام «تنظیمات امنیتی» "privacy and security" دارند. کار کردن با آنها در نگاه اول کمی دشوار به نظر میآید ولی با کمی مکاشفه میتوانید تنظیمات امنیتی شبکههای اجتماعی فرزندتان را انجام دهید.
برای مثال برای استفاده از اینستاگرام در بخش تنظیمات امنیتی میتوانید برخی کلمههای نامناسب در کامنتها را ببندید. یا مثلاً میتوانید در فضای فیسبوک اپلیکیشن متصل شده به اکانت فیسبوک را مدیریت کنید.
نظارت داشته باشید شما هیچوقت اجازه نمیدهید که مثلاً کودک ۶ سالهتان در پارک با نوجوانان ۱۵ ساله همبازی شود، یا اجازه نمیدهید نوجوان ۱۳ سالهتان در مهمانی مخصوص بزرگسالان شرکت کند.
فضای آنلاین فرقی با آن ندارد، باید روی ارتباطهای کودکان در فضای آنلاین نظارت داشته باشید. برای ارتباطهای فرزندتان محدودیتهای منطقی اعمال کنید.
مرزها و چارچوبها:
مرزها مهم هستند. مطالعات بنیاد خانوادهی کیسر آمریکا نشان میدهد که افراد ۸ تا ۱۸ ساله، بهطور متوسط ۸ ساعت از طول شبانهروز را در فضای آنلاین هستند، از تماشای فیلم گرفته تا حضور در اپلیکیشنهایی همچون اسنپچت یا تامبلر. در مورد ایران موضوع کمی متفاوت است، برای مثال تعداد قابلتوجهی از افراد در این سنین در فضای تلگرام و اینستاگرام هستند. شاید غریب به نظر بیاید ولی واقعیت این است که آنها بیش از آنکه با ما ارتباط داشته باشند، با فضای آنلاین ارتباط دارند. بنابراین مرزها را جدی بگیرید.
میتوانید از اپلیکیشنهایی که محدودیت زمان استفاده و محدودیت استفاده از اپلیکیشنهای خاص را انجام میدهند استفاده کنید. برای مثال اپلیکیشن مارشملو برای اندروید همین کار را انجام میدهد.
با فرزندتان قرارداد ببندید. در خانوادههای ما کمتر پیش میآید، ولی بیشتر خانوادههای کشورهای توسعهیافته با فرزندانشان قرارداد آنلاین میبندند. بله قرارداد!
قالب قراردادهای اینچنین را میتوانید در گوگل پیدا کنید. اگر میتوانید چنین قراردادی را با کودکان ببندید و امضا کنید و از او بخواهید که پایبند این قرارداد بماند. در قرارداد میزان استفاده، محدودیتهای اشتراک عکس و فیلم، و چنین مواردی را قید کنید. طبیعتاً این قراردادها از زمانی به زمان دیگر میتواند تغییر کند. در ادامه سه مدل قالب قرارداد به زبان انگلیسی آمده است:
۱- نمونه سایت safekids
۲- نمونه ۲ سایت safekids
۳- نمونه سایت cyberbullying
گفتگو کنید:
بهطور صادقانهای در مورداستفادهی سالم و ناسالم از فضای آنلاین با فرزندتان گفتگو کنید. به دغدغههای آنها گوش کنید و با همفکری هم دستورالعمل راهنمایی برای استفادهی سالم از فضای آنلاین طراحی کنید. در نظر داشته باشید که قوانین شرط سنی شبکههای آنلاین را رعایت کنید.
استفاده از شبکههای اجتماعی برای کودکان زیر ۱۳ سال ممنوع است.
سخنرانی نکنید!
بهجای اینکه شروع کنید در مورد خطرهای شبکههای اجتماعی برای فرزندتان سخنرانی کنید، بنشینید و با او گفتگو کنید. واقعیت این است که شبکههای اجتماعی درصورتیکه سالم استفاده شود، بسیار فضای دلنشینی هستند، نیازی نیست که با تهدید با فرزندانتان گفتگو کنید. با آنها به گفتگو بنشینید و در مورد مزایا و معایب استفاده از شبکههای اجتماعی صحبت کنید.
به فرزندانتان احترام بگذارید.
به لذتی که از این فضا میبرند احترام بگذارید.
قرار نیست با آنها به جنگ برخیزیم. اما در مورد شکل استفاده و لذت بردن از این فضا توافق کنید.
خودتان الگو باشید. تمام این موارد زمانی کارآمد است که خودتان الگوی مناسبی برای آنها باشید.
اگر خودتان صبح تا شب در تلگرام و اینستاگرام و فیسبوک مشغول هستید و وقت کافی برای تعامل چهره به چهره و رودررو ندارید، چطور از فرزندانتان انتظار دارید؟
اگر خودتان دچار این وضعیت هستید شاید بهتر باشید که یک قرارداد ذهنی با خودتان ببندید و به آن پایبند باشید تا بتوانید ارتباط واقعی فیزیکی را با فرزندتان داشته باشید.
در قسمت آینده در خصوص مسئولیت اخلاقی والدین نسبت به انتشار تصاویر فرزندان در شبکههای اجتماعی صحبت خواهیم کرد.
مهدی میناخانی
روانشناس سازمان هایوب
www.minakhany.com
خرداد 01, 1397