مرزها و چارچوبهای فعالیت آنلاین کودکان و نوجوانان
قسمت پنجم:
در ادامه بررسی مرزها و چارچوبهای فعالیت آنلاین کودکان، در این قسمت در خصوص ناکامی آسیبرسان و استفاده از فضای آنلاین برای جایگزینی شکستهای ارتباطی با والدین صحبت خواهیم کرد.
ناکامی آسیبرسان:
این نوع ناکامی که به آن ناکامی تروماتیک نیز میگویند، شکلی از ناکامی است که به روان کودک آسیب میرساند. این ناکامی آنقدر شدید است که کودک توان تحمل این حجم از رنج را ندارد و ممکن است تا سالها در روان او باقی بماند؛ درواقع یک مدل ناسالم از ناکامی است.
در مرز گذاری برای فضای آنلاین مهم است که کودک را با چه حجمی از ناکامی روبرو میکنیم و اینکه کودک چقدر برای تحمل این حجم از ناکامی آمادگی دارد. بهتر است وقتی یکچیزی را از کودک میگیریم، یکچیز مهمتر به او بدهیم که توان تحمل این ناکامی را داشته باشد. برای مثال ما ممکن است کودک را از دسترسی به فضای آنلاین محروم کنیم ولی توجه کافی به نیازهای دیگر او داشته باشیم؛ مثلا یک ساعت با او وقت بگذرانیم تا جایگزین مناسبی برای این ناکامی داشته باشد.
بنابراین، قرار نیست که با تحمیل یک ناکامی دردناک به کودک، او را دچار آسیب کنیم. برخی کودکان ممکن است بهطور وسواسگونهای عادت به استفاده از فضای آنلاین یا اپلیکیشن ها داشته باشند، با این کودکان بایستی با احتیاط بیشتری کارکرد. اگر فکر میکنید که خود بهتنهایی از پس این کار برنمیآیید، از یک متخصص روانشناس کمک بگیرید.
فضای آنلاین بهمثابه ناجی امن
استفادهی مدام از فضای آنلاین یا اپلکیشنهای مختلف، ممکن است گاهی جایگزینی برای شکستهای ارتباطی کودک با شما (والدین) باشد.
اجازه بدهید سادهتر توضیح بدهم. هرچه کودک در برقراری ارتباط عاطفی با مهمترین آدمهای زندگیاش (یعنی پدر و مادرش)، به مشکل بخورد، احتمال بیشتری دارد که به یکسری «چیز»ها دل ببندد. برای مثال احتمالاً کودکانی را دیدهاید که بهشدت وابستگی به عروسکشان، یا بالششان، یا پتویشان یا حتی به یک شیء بیربط مثل «سهراهی» برق داشته باشند.
درواقع چنین کودکانی با استفاده از این اشیاء، با واقعیت بیرونی که برایشان ترسناک است روبرو میشوند. بهواقع وقتی والدین در امن کردن دنیای بیرونی برای کودک شکست بخورند، کودک مجبور میشود به یکسری چیزها پناه ببرد تا با واقعیت بیرونی که آمادگی روبرویی با آن را ندارد متوسل شود. درواقع گاهی وابستگی و علاقه به فضای آنلاین، برآمده از نیاز کودک برای امن کردن دنیای بیرونی و از سوی دیگر شکست والدین در برقراری ارتباط امن با او است. در چنین مواردی مهم است که تعامل خودمان با کودک را از نو بررسی کنیم و ببینیم کجاها نمیتوانیم با او ارتباط برقرار کنیم. اساساً ارتباط همیشه یکچیز دوطرفه است و اگر کودکتان فضای آنلاین را به بودن با شما یا بودن در فضای حقیقی ترجیح میدهد، احتمالاً چیزی در ارتباط شما وجود دارد که برای آنها رضایتبخش نیست.
مهدی مینا خانی
روانشناس سازمان هایوب
www.minakhany.com